Anno Santo

Rok Święty czy jak niektórzy nazywają Jubileuszowy, to w tradycji judeochrześcijańskiej rok szczególnej łaski, przypominający pochodzenie człowieka od Boga. W Starym Testamencie znany jest Rok Jubileuszowy obchodzony co 50 lat, w którym wyrównywały się społeczne nierówności. W średniowieczu Kościół powrócił do tej tradycji. W 1300 r. decyzją papieża Bonifacego VIII obchodzono go po raz pierwszy i początkowo miał być obchodzony co 100 lat. Decyzją kolejnych papieży okres ten skrócono do lat 50 (Klemens VI),  następnie  do 33 (Urban VI), a ostatecznie do 25 (Paweł II). Współcześnie otwarcie Roku Świętego następuje 24 grudnia, a w przypadku jubileuszy nadzwyczajnych i specjalnych – w terminie wyznaczonym przez Papieża. I właśnie 24 grudnia 1949 roku Franz Reter Weixler wziął udział w watykańskich obchodach otwarcia Roku Świętego (Jubileuszowego). Zaopatrzony w stereoskopowy aparat fotograficzny zarejestrował na czarno-białym negatywie całe to przedsięwzięcie, osobliwości Watykanu oraz zgromadzonych wiernych. W 1950 roku powstał trójwymiarowy dokument ukazujący to wydarzenie, album „Anno Santo” wydawnictwa Raumbildverlag (Otto Schönsteina) zawierający 30 stereopar formatu 6x13 cm. Wzorem innych publikacji tego rodzaju i w tej, w okładce schowane były zdjęcia i nożycowy stereoskop. Prócz tego dołączono również 21 stronicową broszurę z dokładnym opisem historii i przebiegu obchodów Roku Świętego obchodzonego podczas pontyfikatu Piusa XII jako Rok Pokoju. Niewątpliwie album stanowi bardzo bogaty materiał historyczny, a zawarte w nim trójwymiarowe fotografie sprawiają, że uroczystość sprzed blisko siedemdziesięciu lat wydaje sie przebiegać tu, teraz, w tej chwili. No cóż... magia 3D!

Anno Santo   1950

Stereocycle

Kiedy pierwszy raz zobaczyłem ten aparat na aukcji internetowej, pomyslałem sobie: Nie, to niemożliwe. Albo jakaś totalna ściema, albo sprzedawca nie wie co sprzedaje! Wystawiona cena na "Kup teraz" ni jak się nie miała do wartości urządzenia. Ale kto nie ryzykuję w kozie nie siedzi. Kliknąłem, zapłaciłem i... po niecałym tygodniu z Francji przyszła paczka. Z pewnym niepokojem otwierałem pudełko, bo wiadowo... Może tam cegła w środku, a może jakiś złom? Po otwarciu oczom moim ukazał się przecudowny widok! Tak!!! Stałem się posiadaczem bardzo rzadkiego,  starego aparatu stereoskopowego Le Stereocycle, wyprodukowanego przez paryskie zakłady Bazin et L. Leroy w 1898 roku. Na płycie czołowej błyszczą się dwa przepiękne mosiężne obiektywy Berthiot Eurygraphe Anastigmat Symetrique No.000 o ogniskowej 6,8 cm, na których (na każdym osobno) ustawia się przysłonę o wartościach 1/2, 1, 2, 4, 8 i 16. Wartości takich dzisiaj się już nie spotyka, podobnie jak wartości migawki (gilotyna) oznaczonych numerami 1, 2, 3, 4 i 5. Aparat robi dwa zdjęcia formatu 6x6 cm, na dwóch osobnych płytach. Płyty dzięki specjalnemu magazynkowi przestawia się zwalniajac śuby dociskowe i obracając aparatem. Czerwone wizjerki na tylnej obudowie magazynka pozwalają odczytać numer płyty i pilnować czy płyta się przesunęła. Aparat wyposażony jest w celownik Newtona. Ciekawostką jest jeszcze jedna rzecz. Otóż pokrętło naciągu migawki zrobione jest z najprawdziwszego srebra próby 885! Można by rzec aparat - lokata kapitału. Znudzi ci się fotografia, pokrętełko przetopisz i robisz sobie... srebrny ząbek! A co?

Le Stereocycle   1898

Srebrne pokrętełko!

Iloca Stereo Ia

Iloca Stereo Ia to kolejny małoobrazkowy aparat stereoskopowy, który niedawno wzbogacił moją kolekcję. Wyprodukowała go niemiecka firma Iloca Camera, pana Wilhelma Witta z Hamburga w 1952 roku. Sprzęcik robi dwa zdjęcia formatu 24x30 mm, które to potem oprawiając w ramkę 41x101mm. ogląda się w specjalnej przeglądarce, którą zobaczycie juz niebawem. Iloca Ia ma dwa obiektywy Ilitar 1:3,5/45 o bazie 66,5 mm. Soczewki ostrzą jak brzytewki od 3 stóp (około 1 metra) do nieskończoności. Na prawym obiektywie ustawia się czas naświetlania (migawka centralna) o wartościach 1 sekundy, 1/2, 1/5, 1/10, 1/25, 1/50, 1/100, 1/300 i B oraz przysłonę z otworami 3,5, 4, 5,6, 11, 16 i 22. Myślę, że takie zestawienie czasów i przysłon zaspokoiło by nie jednego pasjonata fotografii analogowej. Co by tu jeszcze? Oczywiście jest gwint na statyw, jest samowyzwalacz i licznik zdjęć. Jedyne, co mi sie nie podoba, to mechanizm zakładania filmu. Żeby założyć kliszę, zdejmuje się dekielek na spodzie obudowy i wsuwa się kasetę razem z błoną przez odpowiednio dopasowaną szczelinę. Osobiście wolę opcję ze zdejmowanym tyłem korpusu. Wszystko widać, jest wygodniej i jakoś poręczniej... Ale cóż? Ktoś tak wymyslił, żeby nie było monotonii nawet w stereofotografii.

Iloca Stereo Ia      1952

Jamajka z początku XX wieku

W dniach od 3 stycznia do 2 lutego raz pierwszy w Fotoplastikonie Warszawskim prezentowane będa zdjęcia przedstawiające jedną z wysp archipelagu Wielkich Antyli. Stereoskopowe fotografie Jamajki, bo o niej mowa, z początku XX wieku ukazują dwa odmienne oblicza wyspy – miejsca, gdzie zderzają się dwa światy. Ziemia skolonizowana przez Brytyjczyków, poddana uprzemysłowieniu, urbanizacji i uniformizacji kontrastuje z terenami, gdzie króluje lokalna kultura rolnicza. Na zdjęciach wykonanych przez wytwórnię The Perfect Stereograph w 1903 roku zobaczycie urokliwe uliczki Spanish Town, handel na rynku w Kingston, wnętrza fabryki cukru, uprawę tytoniu w May Pan oraz majestatyczne wybrzeże w Port Antonio. A to wszystko bez paszportu, bez wizy i bez długiej podróży... w Alejach Jerozolimskich w Warszawie.

Plakat wystawy Jamajka z początku XX wieku w Warszawskim Fotoplastikonie

Stereopary z Jamajki wytwórni The Perfect Stereograph.

Wykorzystano materiały ze strony profilu Fotoplastikonu Warszawskiego na FB.